Wszczynanie kontroli doraźnej procesu udzielania zamówienia publicznego to domena Prezesa UZP. Rozpoczęcie kontroli odbywa się z urzędu lub na wniosek, a jej podstawą jest uzasadnione przypuszczenie, że doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na wynik postępowania lub konkursu albo zawarto lub zmieniono umowę lub umowę ramową z naruszeniem przepisów ustawy.

Kontrola doraźna wszczęta na wniosek prowadzona jest wyłącznie w zakresie zarzutów wynikających
z informacji zawartych we wniosku o wszczęcie kontroli. Jednakże w przypadku ujawnienia, że doszło do innego naruszenia przepisów ustawy niewskazanego we wniosku o wszczęcie kontroli, które mogło mieć wpływ na wynik postępowania lub konkursu albo zawarcia lub zmiany umowy lub umowy ramowej
z naruszeniem przepisów ustawy, Prezes UZP może rozszerzyć zakres kontroli z urzędu.

Wszczęcie kontroli doraźnej może nastąpić nie później niż w terminie 4 lat od dnia udzielenia zamówienia lub unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.

O wszczęciu kontroli informuje się zamawiającego, a w przypadku kontroli wszczynanej na wniosek, wnioskodawcę oraz zamawiającego

Odrębną podstawą wszczynania kontroli doraźnej jest wniosek instytucji zarządzającej, o której mowa
w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2019 r. poz. 1465 i 2020), ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2019 r. poz. 1295
i 2020 oraz z 2020 r. poz. 1378 i 2327), ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. z 2020 r. poz. 818), ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1371), ustawie z dnia 20 lutego 2015 r.
o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2021 r. poz. 182) lub w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zwanej dalej "instytucją zarządzającą", lub na wniosek agencji płatniczej, o której mowa w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r.
o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, jeżeli z uzasadnienia wniosku instytucji zarządzającej lub agencji płatniczej wynika, że zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów ustawy.

Wstępny etap kontroli doraźnej stanowi postępowanie wyjaśniające, które ma na celu ustalenie, czy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że doszło do naruszenia przepisów ustawy, które mogło mieć wpływ na wynik postępowania lub konkursu albo zawarto lub zmieniono umowę lub umowę ramową
z naruszeniem przepisów ustawy. Postępowanie wyjaśniające powinno się zakończyć bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 6 miesięcy od momentu wszczęcia kontroli. Jeśli to postępowanie nie potwierdzi takiego przypuszczenia, postępowanie kończy się informacją o braku podstaw do dalszego prowadzenia kontroli.

Zakończenie kontroli doraźnej następuje po przeprowadzeniu:

1) postÄ™powania wyjaÅ›niajÄ…cego, w sytuacji niepotwierdzenia uzasadnionego przypuszczenia, że w postÄ™powaniu o udzielenie zamówienia lub konkursie doszÅ‚o do naruszenia przepisów ustawy, które mogÅ‚o mieć wpÅ‚yw na jego wynik albo zawarto lub zmieniono umowÄ™ lub umowÄ™ ramowÄ… z naruszeniem przepisów ustawy, poprzez przekazanie do wnioskodawcy i zamawiajÄ…cego informacji o braku podstaw do dalszego prowadzenia kontroli;

2) postÄ™powania kontrolnego, przez dorÄ™czenie zamawiajÄ…cemu informacji o wyniku kontroli zawierajÄ…cej w szczególnoÅ›ci:

a) okreÅ›lenie postÄ™powania, które byÅ‚o przedmiotem kontroli,

b) informacjÄ™ o stwierdzeniu naruszeÅ„ lub ich braku.

Od wyniku kontroli doraźnej zamawiającemu przysługuje prawo wniesienia do Prezesa Urzędu umotywowanych zastrzeżeń w terminie 7 dni od dnia doręczenia informacji o wyniku kontroli. Zastrzeżenia są rozpatrywane w terminie 15 dni od dnia ich otrzymania. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń Prezes Urzędu przekazuje zastrzeżenia do zaopiniowania przez Izbę, która w formie uchwały wyraża, wiążącą dla Prezesa UZP, opinię w sprawie zastrzeżeń w terminie 15 dni od dnia ich otrzymania.

Prezes Urzędu niezwłocznie zawiadamia kierownika zamawiającego o ostatecznym rozpatrzeniu zastrzeżeń. W przypadku ujawnienia naruszenia przepisów ustawy Prezes Urzędu może:

1) naÅ‚ożyć karÄ™ pieniężnÄ…, o której mowa w dziale XII;

2) wystÄ…pić do sÄ…du o unieważnienie umowy w caÅ‚oÅ›ci lub części.

Ponadto w przypadku ujawnienia naruszenia przepisów ustawy stanowiącego czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych Prezes Urzędu zawiadamia właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.